Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου 2020

Πάνος Γαβαλάς 1926 - 1988

Γεννήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 1926 στο Παγκράτι, στην περιοχή της Γούβας πίσω από το Καλλιμάρμαρο. Καταγόταν από
νησιώτικη οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν από τη Φολέγανδρο και η μητέρα του από την Ικαρία. Η πρώτη επαφή του με τη μουσική έγινε στα παιδικά του χρόνια, με μια φυσαρμόνικα που έπαιζε στους προσκόπους και λίγο μετά με τις χαβάγιες, με τις οποίες έκανε προπολεμικά καντάδες. Στα χρόνια της κατοχής εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ και βρέθηκε στο τμήμα διασκέδασης όπου και τραγουδούσε τα αγωνιστικά τραγούδια, «Εμπρός, ΕΛΑΣ για την Ελλάδα…» κ.λπ. Το 1945 άνοιξε τσαγκαράδικο στην Καισαριανή, ενώ, ταυτόχρονα δούλεψε και μια ταβέρνα που είχε παλιότερα ο πατέρας του στο Παγκράτι. Την έκλεισαν, όμως, γιατί μαζευόντουσαν αριστεροί. Τότε πρωτόπιασε την κιθάρα και με δυο τρεις φίλους του από την ίδια περιοχή έκανε ένα μικρό συγκρότημα κι έπαιζαν τραγούδια της εποχής. Τα άλλα παιδιά, αυτού του πρώτου μικρού συγκροτήματος, συνέχισαν κάνοντας μια μικρή καριέρα σε ταβέρνες, ενώ ο Πάνος Γαβαλάς ακολούθησε το λαϊκό τραγούδι. Παντρεύτηκε νωρίς, το 1948 με τη Ζωή Μουστάκη κι ένα χρόνο μετά απέκτησε τον γιο του Γιάννη. Δύσκολες εποχές. Δεκεμβριανά, εμφύλιος, φτώχεια, ανέχεια. Για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στην οικογένειά του το πρωί δούλευε, τσαγκάρης, ψαράς, κουρέας, ηλεκτροσυγκολλητής και φορτοεκφορτωτής (παλιότερα) και το βράδυ έπαιζε σε μικρά λαϊκά ταβερνάκια. Έτσι πορεύτηκε τα πρώτα χρόνια, δύσκολα, στερημένα, όπως, άλλωστε έζησαν και οι περισσότεροι άνθρωποι εκείνης της γενιάς.

Το 1950 και ο Τσιτσάνης
Παίζοντας κιθάρα, μπουζούκι και τραγουδώντας στο πνεύμα της εποχής ακολούθησε το δρόμο του λαϊκού τραγουδιού στο οποίο κυριαρχούσαν οι φωνές του Πρόδρομου Τσαουσάκη και του Σταύρου Τζουανάκου. Το 1950 βρέθηκε σαν μπουζουξής στο πάλκο του κέντρου Φαληρικόν Εκεί γνωρίστηκε με τον Βασίλη Τσιτσάνη ο οποίος τον πήγε στην Columbia και έπαιξαν μαζί σε κάποιες από τις ιστορικές ηχογραφήσεις με τον Τσαουσάκη, τη Νίνου και τη Μπέλλου. Το ξεκίνημά του στη δισκογραφία σαν τραγουδιστής έγινε τον Απρίλιο του 1954 με τα τραγούδια του Κώστα Καπλάνη «Το άδικο» και «Ζωή σερέτισσα». Τη χρονιά αυτή φωνογράφησε μόνο 7 τραγούδια τα οποία δεν είχαν την επιτυχία εκείνη που θα τον επέβαλε άμεσα στη δισκογραφία κι έτσι το κλίμα εκ μέρους της εταιρίας δεν ήταν και το καλύτερο απέναντί του. Ίσως, γι αυτό θυμότανε και ανάφερε σε κάποια συνέντευξή του: «Τα πρώτα εφτά τραγούδια που είπα σε δίσκο δεν πιάσανε και με πετάξανε ενάμισι χρόνο έξω από την εταιρία».

Το 1955, όμως, ακολούθησαν οι συνεργασίες του με τον Γερ. Κλουβάτο, τον Μπ. Μπακάλη και τον Απόστολο Καλδάρα που αντέστρεψαν το «εις βάρος του» κλίμα. Με τον Απόστολο Καλδάρα είχε εκτεταμένη συνεργασία, τόσο στους δίσκους, όσο και στα κέντρα. Η εισαγωγή των «γλάρων» αποτέλεσε το χαρακτηριστικό ηχητικό σήμα των διαφημιστικών εκπομπών της Odeon-Parlophone και μετέπειτα Minos που ακουγόντουσαν στο ραδιόφωνο για δεκαετίες. Από την άλλη η Columbia-His Masters Voice είχε για σήμα της την εισαγωγή από τη «Συννεφιασμένη Κυριακή» του Τσιτσάνη στην εκτέλεση με τον Καζαντζίδη. Τα θρυλικά μεθυστικά τραγούδια του 1959. «Οι γλάροι», «Μάγισσα Θεσσαλονίκη», «Φεύγω γεια σου-γεια σου», «Χωρίς τον ξενοδόχο λογαριάζαμε». Εκεί ο Γαβαλάς έπιασε και την κορυφή απ’ την οποία δεν κατέβηκε μέχρι το τέλος και μαζί με τον Καζαντζίδη, τον Περπινιάδη και τον Αγγελόπουλο έφτιαξαν την πρώτη θρυλική τετράδα του λαϊκού τραγουδιού.

Γαβαλάς – Καζαντζίδης
Τα χρόνια εκείνα, αλλά και αργότερα, υπήρχαν φήμες που ήθελαν τους δύο τραγουδιστές να μην έχουν καλές σχέσεις. Ποτέ, όμως, δεν υπήρξε αντιπαλότητα και κόντρα μεταξύ τους. Υπήρχε αλληλοεκτίμηση. Πως θα μπορούσε να είναι σε κόντρα ο Γαβαλάς με τον Καζαντζίδη, άλλωστε, όταν από τη μια ήταν γνωστή η αγάπη του τελευταίου για το ψάρεμα και από την άλλη ο πρώτος ήτανε ψαράς. Και για ψάρεμα είχαν πάει παρέα και τα κρασιά τους είχανε πιει και επισκέπτονταν ο ένας τον άλλον.

Σταθμοί αλλά και άγνωστες ιστορικές στιγμές της δισκογραφίας του Πάνου Γαβαλά.

Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1950 ο Πάνος Γαβαλάς μπαίνει για πρώτη φορά στο στούντιο της Columbia και συμμετέχει σε ηχογράφηση, παίζοντας μπουζούκι στην φωνοληψία του τραγουδιού του Βασίλη Τσιτσάνη «Στρώσε μου να κοιμηθώ» με τον Πρ. Τσαουσάκη και τη Ρ. Ντάλλια.

Τα πρώτα τραγούδια με τη φωνή του «Το άδικο» και «Ζωή σερέτισσα» ηχογραφήθηκαν στις 7 Απριλίου 1954

«Σιγανοψιχάλισμα» το τραγούδι που όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο Γαβαλάς τον «καταδίκασε» ηχογραφήθηκε μαζί με το «Στάσου στο 14», ένα ακόμη σημαντικό τραγούδι στην καριέρα του της πρώτης περιόδου, την 1η Οκτωβρίου 1956.

«Κρατήστε με να σηκωθώ». Η τελευταία ηχογράφηση του μεγάλου τραγουδιστή και συνθέτη του ρεμπέτικου Απόστολου Χατζηχρήστου, ο οποίος υπήρξε ένα από τα ισχυρά φωνητικά πρότυπα του Πάνου Γαβαλά, έγινε την 1η Φεβρουαρίου 1958.

«Πόσο μού ‘χεις λείψει» από τα τραγούδια που φτιάχτηκαν στο περίφημο κουρείο και το τσαγκαράδικο της Καισαριανής και από τα λατρεμένα με τη φωνή του Γαβαλά. Η ηχογράφηση του έγινε στις 5 Φεβρουαρίου 1958

«Ανάψτε φλόγες» βαρύ ζεϊμπέκικο του σαντουριέρη Τάκη Λαβίδα που ηχογαφήθηκε την Πρωταπριλιά του 1958. Η κόρη του Τ. Λαβίδα Ελένη Βιτάλη, που το ξανατραγούδησε, ήταν η αγαπημένη γυναικεία φωνή του Πάνου Γαβαλά.

«Οι γλάροι». Από τα μνημεία του ελληνικού τραγουδιού. Ηχογραφήθηκε στις 4 Απριλίου 1959.

«Μάγισσα Θεσσαλονίκη» από τα ωραιότερα τραγούδια που γράφτηκαν για τη Θεσσαλονίκη. Ηχογραφήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1959, τρεις μέρες πριν τον εορτασμό του Πολιούχου της πόλης που συνδυάζεται με την επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης το 1912.

«Φεύγω, γεια σου-γεια σου» ηχογραφήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 1959.

Στις 4 Οκτωβρίου του 1960 ο Πάνος Γαβαλάς πραγματοποίησε τις πρώτες του ηχογραφήσεις για λογαριασμό της Columbia-His Masters Voice με δυο, ανέκδοτα στη δισκογραφία, μέχρι σήμερα, τραγούδια του Θόδ. Δερβενιώτη «Φεύγω μάνα μου» και «Οι χαραμοφάηδες».

Στις 13 Νοεμβρίου 1961 ο Πάνος Γαβαλάς πραγματοποίησε τις τελευταίες φωνοληψίες του για λογαριασμό της Odeon-Parlophone. Τα τραγούδια που ηχογράφησε ήταν τα: «Κάτσε στο ντιβανάκι», «Μην αργείς κι αργοπεθαίνω», «Πω-πω ένας πασάς» και «Είμαστε παιδιά της πιάτσας».

«Φύγε κι άσε με» μεγάλη επιτυχία που ηχογραφήθηκε την ίδια ημέρα μαζί με τα: «Απόψε μαύρη συννεφιά», «Τη μαύρη γη ρωτώ» και «Με τα στήθια σαν πέτρα βαριά» που ήταν οι πρώτες επίσημες ηχογραφήσεις του Γαβαλά για λογαριασμό της Columbia-His Masters Voice και έγιναν στις 2 Δεκεμβρίου 1961.

«Εγώ είμαι ένα παλιόπαιδο» από τα κλασικότερα χορευτικά ζεϊμπέκικα που ξεσηκώνουν μέχρι σήμερα. Ηχογραφήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 1962

«Μακριά μου να φύγεις» κλασικό τραγούδι του ύφους του Γαβαλά που γνώρισε και αρκετές επανεκτελέσεις. Ηχογραφήθηκε στις 12 Ιουνίου 1962

«Δεν με πονάς δεν μ’ αγαπάς». Από τα πιο γνωστά τραγούδια του «Γαβαλέικου» ύφους που τραγουδιέται και χορεύεται μέχρι σήμερα. Ηχογραφήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 1963

«Κάποιο πρωινό στον Πειραιά» και «Στο έρημο λιμάνι». Η μοναδικές ηχογραφήσεις του Μίκη Θεοδωράκη με τον Πάνο Γαβαλά έγιναν στις 28 Φεβρουαρίου 1963.

«Κάθε λιμάνι και καημός». Η ταινία «Το κάθαρμα» στην οποία ακουγόταν το τραγούδι βγήκε στους κινηματογράφους στις 7 Οκτωβρίου 1963. Η ηχογράφηση του τραγουδιού έγινε στο στούντιο 3 της Columbia στις 12 Ιουλίου 1963.

Την Τετάρτη 15 Ιανουαρίου 1986 στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας σε μια συναυλία αφιέρωμα στο κοινωνικό λαϊκό τραγούδι (όπου την επιμέλεια του προγράμματος είχε ο Κώστας Φέρρης και την επιμέλεια του ρεπερτορίου ο Πάνος Γεραμάνης) τραγούδησε για τελευταία φορά μπροστά σε κοινό το «Σιγανοψιχάλισμα».

Εφυγε από τη ζωή στις 3 Δεκεμβρίου του 1988.

Δεν υπάρχουν σχόλια: