Ο πρόεδρoς της ανώτατης επιστημονικής επιτροπής του υπουργείου Υγείας Σωτήρης Τσιόδρας ο οποίος έχει αναλάβει όλο το βάρος της καθημερινής πληροφόρησης της κοινωνίας για πρώτη φορά από την έναρξη της επιδημίας, αναφέρθηκε στην πραγματική εικόνα της πορείας του κορωνοϊού στη χώρα μας.
Πιεζόμενος το τελευταίο 24ωρο από συγκεκριμένους επιστήμονες που αμφισβήτησαν με επιχειρήματα και βιβλιογραφία τον τρόπο καταμέτρησης των κρουσμάτων στον Ελλαδικό χώρο, καθώς και τη δυνατότητα πραγματοποίησης των απαραίτητων τεστ στον πληθυσμό της Ελλάδας, ο κύριος Τσιόδρας αποκάλυψε τα πορίσματα της ειδικής ομάδας η οποία εργάζεται υπό την Βάνα Σύψα και η οποία ασχολείται με την ανάλυση των στατιστικών δεδομένων και την αποκρυπτογράφηση των μαθηματικών μοντέλων με τα οποία παρακολουθείται η επιδημία.
Πιεζόμενος το τελευταίο 24ωρο από συγκεκριμένους επιστήμονες που αμφισβήτησαν με επιχειρήματα και βιβλιογραφία τον τρόπο καταμέτρησης των κρουσμάτων στον Ελλαδικό χώρο, καθώς και τη δυνατότητα πραγματοποίησης των απαραίτητων τεστ στον πληθυσμό της Ελλάδας, ο κύριος Τσιόδρας αποκάλυψε τα πορίσματα της ειδικής ομάδας η οποία εργάζεται υπό την Βάνα Σύψα και η οποία ασχολείται με την ανάλυση των στατιστικών δεδομένων και την αποκρυπτογράφηση των μαθηματικών μοντέλων με τα οποία παρακολουθείται η επιδημία.
Τα πορίσματα αυτά καταδεικνύουν πως στην Ελλάδα στις 18 Μαρτίου του 2020 τα κρούσματα κυμαίνονται από 2.000 έως 3.000. Ο κύριος Τσιόδρας εξήγησε πως υφίσταται αυτή η μεγάλη διαφορά μεταξύ της πραγματικής κατάστασης και των αριθμών που ανακοινώνονται σε καθημερινή βάση και που αφορούν στην επέκταση των κρουσμάτων.
Τα κρούσματα που αναφέρονται καθημερινά έχουν να κάνουν με την επιβεβαίωση καταγεγραμμένων περιστατικών, ενώ η πραγματική εικόνα των 2.000 με 3.000 κρουσμάτων αφορά στην αλγοριθμική προσέγγιση των προσβεβλημένων από τον κορωνοϊό πολιτών, από τις επαφές που είχαν με ήδη νοσούντες ή με φορείς της ασθένειας.
Η νέα αυτή διάσταση που δόθηκε από τον πρόεδρο της ανώτατης επιστημονικής επιτροπής δείχνει πως τελικά η επιστημονική προσέγγιση της επιδημίας είναι μια δύσκολη υπόθεση, στην οποία όλοι συνεισφέρουν, ακόμα και δια της έντονης κριτικής.
Κωνσταντίνος Φαρσαλινός *
Πόσα κρούσματα κορωνοϊού έχουν σημειωθεί πραγματικά στη χώρα μας; Η τελευταία ενημέρωση από τον λοιμωξιολόγο Σωτήρη Τσιόδρα έκανε λόγο για 387 σε όλη την Ελλάδα, όμως η αλήθεια μάλλον είναι πολύ διαφορετική για τον πολύ απλό λόγο ότι τα τεστ τα οποία γίνονται είναι απειροελάχιστα σε σχέση με το μέγεθος της εξάπλωσης του ιού.
Ο δρ Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, σε συνέντευξή του, επισημαίνει μεταξύ άλλων την ανάγκη η κυβέρνηση να ασχοληθεί σοβαρά με αυτό το ζήτημα. Εφόσον, λοιπόν, δεν γνωρίζουμε τον πραγματικό αριθμό των κρουσμάτων, τότε οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια στην κατάσταση της Ιταλίας ή άθελά μας στην «ανοσία της αγέλης».
Ο διακεκριμένος επιστήμονας αναφέρει επίσης πως «αυτό που η χώρα μας όφειλε ήδη να έχει κάνει δεν είναι κάτι διαφορετικό από το επιτυχημένο παράδειγμα της Κίνας, της Νότιας Κορέας, αλλά και της Γερμανίας, δηλαδή να γίνεται έλεγχος σε όλους τους πολίτες και στις επαφές τους που παρουσιάζουν ύποπτα συμπτώματα».
Άλλωστε αυτή ακριβώς ήταν και οδηγία που ανακοινώθηκε χθες επίσημα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Η χώρα μας όμως μέχρι τώρα ακολουθεί διαφορετική πολιτική, ενώ ο κ. Τσιόρδας στην ενημέρωσή του πριν από λίγη ώρα αναφέρθηκε στο ζήτημα των ελέγχων που δεν γίνονται λέγοντας πως η στρατηγική της κυβέρνησης είναι διαφορετική και ότι υπάρχει φόβος… από τα τεστ να κολλήσουν περισσότεροι!
Όπως επισημαίνει ο δρ Φαρσαλινός, «αποτελεί άμεση ανάγκη ο έλεγχος των συμπτωματικών» και μάλιστα τονίζει ότι «οι υποδομές για να γίνει αυτό υπάρχουν ήδη στις δομές Υγείας και στα Πανεπιστήμια του Ελληνικού κράτους, αλλά δεν τις αξιοποιούν».
O καθηγητής αναφέρθηκε επίσης και στις προοπτικές εξάπλωσης της νόσου στη χώρα μας, υποστηρίζοντας πως «από τη στιγμή που δεν έχουμε στη διάθεσή μας πραγματικά νούμερα, περιορίζονται δραστικά οι δυνατότητές μας να την αντιμετωπίσουμε».
Μεταξύ άλλων σημείωσε ότι τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση.
* Ο Κωνσταντίνος Φαρσαλινός είναι γιατρός και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο King Abdulaziz, στο Πανεπιστήμιο Πατρών και στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Πρόσφατα ανακηρύχθηκε Highly Cited Researcher 2019, μια λίστα επιστημόνων με τη μεγαλύτερη επιρροή στην παγκόσμια επιστημονική έρευνα την τελευταία δεκαετία.
Γιάννης Ιωαννίδης *
Ενώ βρισκόμαστε μπροστά στην πανδημία του αιώνα, ίσως ταυτόχρονα να αποτελέσει και το φιάσκο του αιώνα.
Την ώρα που όλοι ζητούν καλύτερη πληροφόρηση, από εκείνους πoυ χρησιμοποιούν μοντέλα ανάλυσης της επιδημίας μέχρι τις κυβερνήσεις και τον κόσμο που περιορίζεται ή μπαίνει σε καραντίνα, δεν έχουμε αξιόπιστα δεδομένα για το πόσοι άνθρωποι προσβάλλονται από τον κορωνοϊό. Η πληροφόρηση είναι αναγκαία για την καθοδηγήσει τις αποφάσεις και δράσεις μας και για να δούμε τις επιπτώσεις τους.
Δρακόντεια μέτρα έχουν επιβληθεί σε πολλές χώρες, τα οποία θα είναι ανεκτά από όλους αν η πανδημία υποχωρήσει, είτε από μόνη της είτε λόγω των μέτρων. Για πόσο καιρό όμως θα πρέπει να ακολουθήσουμε αυτά τα μέτρα, και τι θα γίνει αν η πανδημία συνεχίσει για μεγάλο διάστημα; Πώς θα ξέρουμε αν τα μέτρα είναι στη σωστή κατεύθυνση ή τελικά προκαλούν περισσότερο κακό;
Ένα εμβόλιο θα ήταν σίγουρα η λύση, αλλά είμαστε μήνες μακρυά από μια τέτοια επιλογή. Δεν έχουμε λοιπόν καμία εικόνα για τις επιπτώσεις ενός παρατεταμένου lock-down.
Τα δεδομένα που έχουμε συλλέξει μέχρι στιγμής για την εξέλιξη της επιδημίας είναι παντελώς αναξιόπιστα. Λόγω των περιορισμένων διαγνωστικών αναλύσεων, έχουμε χάσει πιθανότατα την πλειοψηφία των ασθενών που προσβλήθηκαν από τον ιό. Και δεν ξέρουμε αν τα πραγματικά κρούσματα είναι 3πλάσια ή 300 φορές παραπάνω. Ακόμη και σήμερα, 3 μήνες μετά την έναρξη της έξαρσης του ιού, οι περισσότερες χώρες δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν μεγάλο αριθμό διαγνωστικών αναλύσεων, και καμία χώρα δεν έχει αξιόπιστα δεδομένα για τον επιπολασμό του ιού σε τυχαίο αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού.
Το φιάσκο της έλλειψης δεδομένων δημιουργεί τεράστια αβεβαιότητα για τη θνητότητα από τον ιό. Τα επίσημα νούμερα είναι ανούσια μιας και οι διαγνωστικές αναλύσεις πραγματοποιούνται κυρίως σε αυτούς με σοβαρή νόσο και κακή πρόγνωση. Και αυτή η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί όσο εξελίσσεται η επιδημία.
Ο μοναδικός κλειστός πληθυσμός που έχει εκτεταμένα διερευνηθεί ήταν οι επιβάτες του κρουαζιερόπλοιου Diamond Princess. Εκεί παρατηρήθηκε θνητότητα 1%, αλλά και πάλι ήταν πληθυσμός σχετικά μεγάλης ηλικίας στους οποίους η θνητότητα είναι έτσι κι αλλιώς αυξημένη. Παρόλο που με τα δεδομένα από το κρουαζιερόπλοιο θα μπορούσε να υπολογιστεί θνητότητα 0,125% σε μια χώρα σαν τις ΗΠΑ σύμφωνα με την ηλικιακή κατανομή του πληθυσμού, είναι μόλις 7 οι θάνατοι, οπότε το περιθώριο ασφαλείας των υπολογισμών θνητότητας βρίσκεται μεταξύ 0,025% και 0,625%. Είναι επίσης πιθανό κάποιοι επιβάτες που προσβλήθηκαν να κατέληξαν αργότερα. Επίσης, οι επιβάτες δεν αποτελούσαν αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού και θα μπορούσαν, παράδειγμα, να είχαν περισσότερα χρόνια νοσήματα (που επηρεάζουν τη θνητότητα) από τον γενικό πληθυσμό. Προσθέτοντας αυτές τους επιπλέον παράγοντες αβεβαιότητας, εύλογες εκτιμήσεις για τη θνητότητα στον γενικό πληθυσμό των ΗΠΑ κυμαίνονται από 0,05% έως 1%.
Αυτό το τεράστιο εύρος στη θνητότητα επηρεάζει σημαντικά την εκτίμηση για το πόσο σοβαρή είναι η πανδημία και τι πρέπει να γίνει. Ποσοστό θνητότητας της τάξης του 0,05% είναι χαμηλότερο από την εποχική γρίπη. Εάν αυτό είναι πραγματικό ποσοστό, το lock-down σε όλο τον κόσμο, με ενδεχομένως τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες μπορεί να είναι εντελώς παράλογο. Αφού δεν έχουμε δεδομένα, η «προετοιμασία για τα χειρότερα» οδηγεί σε ακραία μέτρα κοινωνικής απομόνωσης και lock-down. Δυστυχώς, δεν γνωρίζουμε εάν τα μέτρα αυτά λειτουργούν.
Το κλείσιμο σχολείων, για παράδειγμα, μπορεί να μειώσει τα ποσοστά μετάδοσης. Μπορεί όμως να αποδειχθεί αναποτελεσματικό στην περίπτωση που τα παιδιά κοινωνικοποιούνται ούτως ή άλλως, εάν το κλείσιμο του σχολείου οδηγεί τα παιδιά να περάσουν περισσότερο χρόνο με ευπαθή ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας, εάν τα παιδιά στο σπίτι διαταράξουν την ικανότητα των γονιών τους να εργαστούν και πολλά άλλα. Το κλείσιμο σχολείων μπορεί επίσης να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης ανοσίας της αγέλης σε μια ηλικιακή ομάδα που δεν κάνει σοβαρή νόσο.
Είναι σαν ένας ελέφαντας να δέχεται επίθεση από μια γάτα. Στην απόγνωση του προσπαθώντας να αποφύγει τη γάτα, ο ελέφαντας πηδάει από ένα βράχο και πεθαίνει.
* Ο Γιάννης Ιωαννίδης είναι Διευθυντής του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης του Stanford και κάτοχος της έδρας C.F. Rehnborg για την Πρόληψη Νοσημάτων στο Πανεπιστήμιο Stanford. Είναι επίσης καθηγητής Στατιστικής στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Stanford, ένας εκ των 2 Διευθυντών στο Κέντρο Μετα-ερευνητικής Καινοτομίας του Stanford, μέλος του Αντικαρκινικού Ινστιτούτου του Stanford και του Καρδιαγγειακού Ινστιτούτου.
ΠΗΓΗ https://www.zougla.gr/
ΠΗΓΗ https://www.zougla.gr/